KORONA VİRÜS ENFEKSİYONU HAKKINDA BİLMEMİZ GEREKENLER
Korona Virüs Enfeksiyonunda (Covid-19) hastalığın klinik özellikleri nelerdir?
Ateş, öksürük ve nefes darlığı gibi solunum yolu belirtileri mevcuttur. Hastalık ağırlaşırsa: pnömoni, ağır solunum yetersizliği, böbrek yetersizliği görülebilir. Kişiler hiçbir belirti olmadan da solunum yollarında virüs taşıyabilirler.
Gebeler Covid-19 enfeksiyonuna daha mı yatkındırlar?
Gebeliğin fizyolojik ve immünolojik değişiklikleri gebeleri virüs enfeksiyonlarına daha hassas kılmaktadır. Bu nedenle gebelikte ağır hastalık ve ölüm riski bu tür enfeksiyonlarda normal toplum bireylerine göre daha yüksek olabilmektedir. Covid-19 un gebeler üzerindeki olası yan etkileri hakkında çok geniş araştırmalar henüz yapılmadığından bilgilerimiz kısıtlıdır. Ancak daha önceki yıllarda görülmüş olan SARS ve MERS enfeksiyonları bizlere yol göstermektedir.
Bulaşma nasıl olur?
Bulaşma, öksürüklü hastanın damlacıklı soluğu ve çıkarttığı salgılar ile yakın temas (< 2 metre) veya uzun süreli temas sonucunda (1-2 dakika süresince) ağız, burun, göz ve boğaz yolu ile vücuda girer. Enfekte olmuş yüzeylerden deri yolu ile bulaşma henüz net değildir ancak dikkatli olunmalıdır.
Kimler yakın temaslı kişi olarak kabul edilirler?
Kesin veya olası bir hastaya damlacık enfeksiyonuna yönelik korunma önlemleri almadan doğrudan bakım sağlayan, Covid-19 ile enfekte sağlık çalışanları ile birlikte çalışan, ilgili hasta ile aynı kapalı ortamda kalan veya hasta ziyaretinde bulunan, genellikle sağlık merkezi ile ilişkili bulaşma olasılığı olan kişiler, hasta ile aynı ortamda yakın mesafede çalışan veya okul öncesinde aynı sınıfı paylaşan, okul çocuklarında ön, arka ve yan sıra arkadaşı olan kişiler, öğretmenler, hasta ile birlikte yolculuk eden kişiler, hasta ile aynı evde yaşayanlar, aynı ofiste çalışanlar yakın temaslı kişi olarak kabul edilir.
Nasıl tanınır? Nasıl bildirilir?
Solunum yolu numuneleri Covid-19 açısından değerlendirilmelidir. İlk numune negatif bulunsa dahi mutlaka ikinci bir numune verilmelidir. Solunum yolu sürüntüsü olarak 2-3 ml trakeal aspirat, bronkoskopik örnek veya balgam viral transport besiyerine veya steril, vida kapaklı kaplara alınır ve hemen buzdolabında (2-8 derecede) saklanarak ivedilikle laboratuvara ulaştırılır. (Ülkemizde Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Viroloji Referans Laboratuvarı bu konuda yetkilidir. Olası olgu tanımlandığı anda İl Sağlık Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Birimi bilgilendirilir. Olgunun yönetimi İl Sağlık Müdürlüğü koordinasyonunda yürütülür.)
Gebelikte Covid-19 enfeksiyonu geçirilirse anne ve bebek prognozu daha mı kötü sonuçlanır?
Veriler şimdilik yetersiz, ancak önceki benzer salgınlarda abortus, erken ve ölü doğum oranlarının arttığını biliyoruz. Uzun dönem etkiler henüz belirsiz. Ancak gebeliğin ilk üç ayında yüksek ateşe maruz kalınması doğumsal defektleri arttırabilir.
Covid-19 gebelikte fetusa, doğumda bebeğe geçer mi?
Henüz bilinmiyor. Ancak hastalanmış gebelerin amniyon sıvılarında ve anne sütünde virüse şimdilik rastlanmamıştır. Daha önceki salgınlarda da doğrudan bebeğe geçiş gösterilememiştir.
Gebe sağlık personeli Covid-19 hastasını tetkik ve tedavi ederken ne gibi riskler ile karşı karşıya kalır? Nasıl korunmalıdır?
Bulaşma riski hastane ortamında daha yüksektir. Bu nedenle şüpheli enfeksiyonu olan hastalar maske takmalı, gerekirsetek kişilik odalarda izole edilmeli, odalarında kısa süre kalınmalı, doğrudan temastan kaçınılmalı, bu tür hastalara özel maske takarak, özel giysi ve donanım giyilerek yaklaşılmalıdır. (Tıbbi maske, eldiven, önlük:-steril olmayan, tercihen sıvı geçirimsiz ve uzun kollu, ayrıca gözlük/siperlik, sıvı sabun, alkol bazlı el antiseptiği…) Kullanılan ekipman (örn. steteskop, ateş ölçer) birden fazla hastada kullanılıyor ise her hasta kullanımından sonra temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Hasta odasına girişler sınırlandırılmalı, sadece hastanın bakımından sorumlu olan ve girişi gerekli olan personelin odaya girişine izin verilmelidir. Mümkünse aynı personelin bakım vermesi sağlanmalıdır. Hasta ziyaretçileri yasaklanmalı ve refakatçi gerekli ise tek kişi ile kısıtlanmalı, hasta odasına girişlerde kişisel koruyucu malzemeler hasta odası girişinde hazır olarak bulundurulmalıdır. İşlem sırasında kapının kapalı olması sağlanmalı, işlem sonrasında bir süre, giriş-çıkış dahil kapı açık tutulmamalı, ilgili işlemler, doğal hava akışı ile yeterince havalandırılan, mümkünse negatif basınçlı odalarda yapılmalıdır. Ambulanslarda kişisel koruyucu ekipman hazır olarak bulundurulmalı, hastaya ilk müdahale eden sağlık kurumuna hasta teslim edilene kadar ve ambulans temizlenene kadar kişisel koruyucu ekipman kullanılmalıdır.
Kişisel korunma nasıl olmalıdır?
Henüz aşısı yoktur. Kalabalık ve kapalı ortamlarda bulunulmamalıdır. Riskli bölgelere seyahat planlanmamalıdır. Hasta kişiler ile doğrudan temas edilmemelidir. Hastalanınca evde kalınmalı, oda, tuvalet ve eşyalar diğer fertlerden ayrılmalı, toplum içine çıkılmamalı, çıkılacaksa mutlaka maske takılmalıdır. Yüze, gözlere ve ağıza dokunulmamalıdır. Öksürürken veya hapşırırken eller ile korunma yapılmamalı, tek kullanımlık mendiller kullanılmalı, dokunulan eşya ve malzeme dezenfekte edilmelidir. Eller sabun ile en az 20 saniye yıkanmalı veya %60’lık alkol ile silinmelidir.
Evde takip edilen hastalarda nelere dikkat edilmelidir?
Temaslının ev içindeki hareketi sınırlandırılmalı; tuvalet, banyo gibi ortak kullanılan alanlar iyi havalandırılmalı, kişisel eşyalar (bardak, tabak, havlu gibi) paylaşılmamalı, eğer kullanılması gerekirse bu eşyalar iyice su ve sabunla yıkanmalı, kullanılan olası enfekte kıyafetler 60-90°C’de normal deterjan ile yıkanmalı, banyo ve tuvaletler günde en az bir kez sulandırılmış çamaşır suyuyla (1:100 normal sulandırmada sodyum hipoklorit) temizlenmelidir.
Şüpheli kişide virüs bulunmaz ise nasıl takip edilir?
Bu kişiler korunmasız son temaslarından sonraki 14 gün boyunca özellikle ateş ve solunum semptomları açısından günlük telefon izlemi yapılır. Bu kişilerde titreme, vücut ağrıları, boğaz ağrısı, baş ağrısı, ishal, mide bulantısı/kusma ve burun akıntısı gibi diğer semptomlar çıkarsa ev ziyareti yapılır, tetkikler tekrarlanır.
Kaynaklar:
1-Frequently Asked Questions and Answers: Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) and Pregnancy. National Center for Immunization and Respiratory Diseases (NCIRD), Division of Viral Diseases 21.2.2020
2-Interim Guidance: Get Your Household Ready for Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)
Centers for Disease Control and Prevention (CDC)1.3.2020
3-Covid-19 (2019-nCoV Hastalığı) Rehberi TC Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. 25.2.2020
————————————————————————————————————————————–
Pregnant women
Q: Are pregnant women more susceptible to infection, or at increased risk for severe illness, morbidity, or mortality with COVID-19, compared with the general public?
A: We do not have information from published scientific reports about susceptibility of pregnant women to COVID-19. Pregnant women experience immunologic and physiologic changes which might make them more susceptible to viral respiratory infections, including COVID-19. Pregnant women also might be at risk for severe illness, morbidity, or mortality compared to the general population as observed in cases of other related coronavirus infections [including severe acute respiratory syndrome coronavirus (SARS-CoV) and Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV)] and other viral respiratory infections, such as influenza, during pregnancy.
Though person-to-person spread of the virus that causes COVID-19 has been observed in the United States among close contacts, this virus is not currently spreading among persons in the community in the United States and the immediate risk to the general public is low. Pregnant women should engage in usual preventive actions to avoid infection like washing hands often and avoiding people who are sick.
Q: Are pregnant women with COVID-19 at increased risk for adverse pregnancy outcomes?
A: We do not have information on adverse pregnancy outcomes in pregnant women with COVID-19. Pregnancy loss, including miscarriage and stillbirth, has been observed in cases of infection with other related coronaviruses [SARS-CoV and MERS-CoV] during pregnancy. High fevers during the first trimester of pregnancy can increase the risk of certain birth defects.
Q: Are pregnant healthcare personnel at increased risk for adverse outcomes if they care for patients with COVID-19?
A: Pregnant healthcare personnel (HCP) should follow risk assessment and infection control guidelines for HCP exposed to patients with suspected or confirmed COVID-19. Adherence to recommended infection prevention and control practices is an important part of protecting all HCP in healthcare settings. Information on COVID-19 in pregnancy is very limited; facilities may want to consider limiting exposure of pregnant HCP to patients with confirmed or suspected COVID-19, especially during higher risk procedures (e.g., aerosol-generating procedures) if feasible based on staffing availability.
Transmission during pregnancy or during delivery
Q: Can pregnant women with COVID-19 pass the virus to their fetus or newborn (i.e. vertical transmission)?
A: The virus that causes COVID-19 is thought to spread mainly by close contact with an infected person through respiratory droplets. Whether a pregnant woman with COVID-19 can transmit the virus that causes COVID-19 to her fetus or neonate by other routes of vertical transmission (before, during, or after delivery) is still unknown. However, in limited recent case series of infants born to mothers with COVID-19 published in the peer-reviewed literature, none of the infants have tested positive for the virus that causes COVID-19. Additionally, virus was not detected in samples of amniotic fluid or breastmilk.
Limited information is available about vertical transmission for other coronaviruses (MERS-CoV and SARS-CoV) but vertical transmission has not been reported for these infections.
Infants
Q: Are infants born to mothers with COVID-19 during pregnancy at increased risk for adverse outcomes?
A: Based on limited case reports, adverse infant outcomes (e.g., preterm birth) have been reported among infants born to mothers positive for COVID-19 during pregnancy. However, it is not clear that these outcomes were related to maternal infection, and at this time the risk of adverse infant outcomes is not known. Given the limited data available related to COVID-19 during pregnancy, knowledge of adverse outcomes from other respiratory viral infections may provide some information. For example, other respiratory viral infections during pregnancy, such as influenza, have been associated with adverse neonatal outcomes, including low birth weight and preterm birth. Additionally, having a cold or influenza with high fever early in pregnancy may increase the risk of certain birth defects. Infants have been born preterm and/or small for gestational age to mothers with other coronavirus infections, SARS-CoV and MERS-CoV, during pregnancy.
Q: Is there a risk that COVID-19 in a pregnant woman or neonate could have long-term effects on infant health and development that may require clinical support beyond infancy?
A: At this time, there is no information on long-term health effects on infants either with COVID-19, or those exposed to the virus that causes COVID-19 in utero. In general, prematurity and low birth weight are associated with adverse long-term health effects.
Transmission through breast milk
Q: Is maternal illness with COVID-19 during lactation associated with potential risk to a breastfeeding infant?
A: Human-to-human transmission by close contact with a person with confirmed COVID-19 has been reported and is thought to occur mainly via respiratory droplets produced when a person with infection coughs or sneezes.
In limited case series reported to date, no evidence of virus has been found in the breast milk of women with COVID-19. No information is available on the transmission of the virus that causes COVID-19 through breast milk (i.e., whether infectious virus is present in the breast milk of an infected woman).
In limited reports of lactating women infected with SARS-CoV, virus has not been detected in breast milk; however, antibodies against SARS-CoV were detected in at least one sample.
How COVID-19 Spreads
Current understanding about how the virus that causes coronavirus disease 2019 (COVID-19) spreads is largely based on what is known about similar coronaviruses. COVID-19 is a new disease and there is more to learn about how it spreads, the severity of illness it causes, and to what extent it may spread in the United States.
Person-to-person spread
The virus is thought to spread mainly from person-to-person.
• Between people who are in close contact with one another (within about 6 feet).
• Through respiratory droplets produced when an infected person coughs or sneezes.
These droplets can land in the mouths or noses of people who are nearby or possibly be inhaled into the lungs.
Spread from contact with infected surfaces or objects
It may be possible that a person can get COVID-19 by touching a surface or object that has the virus on it and then touching their own mouth, nose, or possibly their eyes, but this is not thought to be the main way the virus spreads.
Can someone spread the virus without being sick?
• People are thought to be most contagious when they are most symptomatic (the sickest).
• Some spread might be possible before people show symptoms; there have been reports of this occurring with this new coronavirus, but this is not thought to be the main way the virus spreads.
How easily does the virus spread?
How easily a virus spreads from person-to-person can vary. Some viruses are highly contagious (spread easily), like measles, while other viruses do not spread as easily. Another factor is whether the spread is sustained.
The virus that causes COVID-19 seems to be spreading easily and sustainably in the community (“community spread”) in some affected geographic areas. Community spread means people have been infected with the virus in an area, including some who are not sure how or where they became infected.
International Areas with Sustained (Ongoing) Transmission
Last updated February 28, 2020
• China (Level 3 Travel Health Notice)
• Iran (Level 3 Travel Health Notice)
• Italy (Level 3 Travel Health Notice)
• Japan (Level 2 Travel Health Notice)
• South Korea (Level 3 Travel Health Notice)
